Izvor: Radio Televizija Vojvodine, 01.Jul.2021, 14:49
Autobiografija Aleksandra Tišme knjiga meseca juna u Nemačkoj
Autobiografija Aleksandra Tišme pod nazivom „Sečaj se večkrat na Vali” proglašena je za knjigu meseca juna u Nemačkoj i time potvrdila veliki ugled jednog od naših najznačajnijih pisaca 20. veka, koji ima i van naših granica, saopštavaju iz Akademske knjige.
Tišma je za života decenijama bio najčitaniji strani pisac u Nemačkoj, i moglo bi se reći da se priznanjem „Knjiga meseca” vratio na velika vrata nemačkoj čitalačkoj publici. Knjiga „Sečaj se večkrat >> Pročitaj celu vest na sajtu Radio Televizija Vojvodine << na Vali”, pojavila se u Nemačkoj u martu ove godine, u izdanju kuće „Šefling“, pod nazivom „Sećaj se zauvek”, a na nemački jezik su je preveli Mirjana i Klaus Vitman, sa pogovorom Ilme Rakuze. Knjiga je prvi put sada prevedena na nemački jezik.
Ova nagrada postoji od 1952, od kada se redovno sastaje nezavisni žiri pisaca, novinara i književnih kritičara, kako bi iz množine novih izdanja posebno istakao jednu knjigu, čiji literarni kvaliteti zavređuju da se na nju usmeri pažnja javnosti. Institucionalni osnov za počasni rad ovog žirija iz Darmštata, jeste udruženje „Knjiga meseca”, osnovano 1957. Članove ovog udruženja čine, pored autora, i trgovci knjigama, izdavači kao i osobe zainteresovane za književnost. Nagrada se dodeljuje mesečno, i izabranim knjigama pomaže da dosegnu širu publiku, budući da izbor ne pada uvek na književne bestselere. Mnoge knjige postanu uspešne tek pomoću ove nagrade, za koju konkurišu naslovi svih žanrova (pripovetke, romani, lirika, putopisi, eseji, dnevnici, pisma, memoari). Ovog meseca žiri je odlučio da izdvoji, i time preporuči, ovu autobiografiju Aleksandra Tišme.
"Knjiga „Sećaj se zauvek “, objavljena na srpskohrvatskom jeziku 1992. godine, trezveno je životno priznanje, koje ne štedi ni okolnosti ni autora. Usred raspada Jugoslavije, Tišma (1924-2003) rezimira svoj život kao ličnost i kao pisac u stanju nemilosti. Rođen i odrastao u Vojvodini u porodici Srbina i mađarske Jevrejke, Tišma se u mladosti osećao kao neko između, kao dvosmislena, kompromisna osoba. Ovo nije bio neobičan identitet za stanovnike nekadašnjeg multinacionalnog grada Novog Sada, a svakako je bio sredstvo za preživljavanje u vreme međusobnog progona etničkih grupa, gerilskog rata, ubistava Jevreja od mađarskih i nemačkih okupatora, ali i u komunističkoj Titovoj državi sa kontrolom mišljenja, a koji se danas rado zaboravlja" – napominje Julia Šreder u obrazloženju ove nagrade u ime darmštatskog žirija “Knjige meseca”. Da bi preživeo i mogao pisati, Tišma, kako dalje ukazuje žiri, usvaja svoj program odricanja od vlastitog integriteta, prihvata „licemerje“, prilagođavanje i pretvaranje, što i ne skriva u svojoj autobiografiji.
"Plod ovog programa bili su njegovi epohalni novosadski romani, prevedeni i na nemački jezik, zatim poezija i jedan veliki dnevnik. „Sećaj se zauvek“ je autoportret nekoga ko nema iluzija o sopstvenim motivima. U isto vreme, to je slika vremena, čije bi čitanje tokom balkanskih ratova moglo pokolebati zapadnoevropske čitaoce da zauzmu jednostavan stav protiv Srbije i Srba. Ovaj zakasneli prevod omogućava susret sa jednim od uzornih autora dvadesetog veka - i neizbežno postavlja pitanje odnosa politike, života i umetnosti" – dodaje se u obrazloženju.
O ponovnom prijemu Aleksandra Tišme kod nemačkih čitalaca, i preporukama da se ova njegova izabrana knjiga uzme u ruke, govori i utisak Volfganga Šnajdera s Nemačkog radija, koji ističe da „ova autobiografija istovremeno nudi fascinantnu sliku epohe i njenih previranja. I stvara želju za ponovnim otkrivanjem velikih romana ovog pisca.”
Uz podsećanje da je Aleksandar Tišma bio „jedan od najvećih evropskih pisaca i hroničar mnogonarodnog grada Novog Sada, u kom je proveo skoro čitav svoj život“, nemački izdavač za knjigu “Sećaj se zauvek” navodi da govori o životu Aleksandra Tišme. „O tome kako je on, rođen 1924. godine, sin mađarske Jevrejke i srpskog trgovca, od samog početka lutao među jezicima, religijama, kulturama. O tome kako je njegova mladost potonula u kovitlacu rata, o komunističkom režimu pod Titom i o osećaju zatočenosti u Jugoslaviji. Tišma opcrtava svoju borbu sopstvenim literarnim izrazom, priča o sudbonosnim poznanstvima i sa velikom ljubavlju govori o svom odnosu sa umirućom majkom. “Sećaj se zauvek” je upečatljiv portret jednog pisca i pri tom pokriva kratki 20. vek koji je toliko radikalno izmenio svet.“
Nastavak na Radio Televizija Vojvodine...
